هفته گذشته دیوارنگاره میدان ولیعصر به موضوع بنگاهداری بانکها پرداخت که این موضوع خیلی به مذاق بانکها خوش نیامد. روی این دیوار نگاره تکه ای از سخنرانی رهبر انقلاب در سال ۹۷ نوشته شده بود که « بانکها غلط می‌کنند بنگاهداری می‌کنند» علت جمع آوری این دیوارنوشته معلوم نیست، هرچند مشخص بود ورای فشار مدیران بانکی، چندان زیبنده نیست که چنین جملاتی از فحوای یک سخنرانی مقام رهبری بدین صورت برجسته شود. بررسی کامل آن سخنرانی هم نشان می‌دهد که انتقاد از بنگاهداری بانکها بدین صورت گفته نشد.
به گزارش اعتبار، با این حال بعد جمع آوری دیوارنگاره، موضوع بنگاهداری بانکها مورد بحث برخی رسانه ها و افراد در شبکه های اجتماعی قرار گرفته است.
مهدی فضائلی، عضو دفتر رهبر معظم انقلاب با انتشار پیامی در صفحه توییتری خود با اشاره به یکی از مطالبات مهم رهبر انقلاب نوشت: «جلوگیری از بنگاه داری بانک ها، مطالبه جدی رهبر انقلاب است. این مطالبه، تحت تأثیر دیوار نگاره یا حذف آن قرار نمی‌گیرد.»
روزنامه جام جم هم در مطلبی انتقادی در این رابطه نوشته است: هرچند برخی کارشناسان بانکی می‌گویند اقدام بانکها خلاف قانون نیست و بانک نیز یک بنگاه اقتصادی است اما بررسی‌ها نشان می‌دهد حضور آنها در فعالیت‌های اقتصادی مشکل قانونی دارد.
مقصر بخش عظیمی از گرانی مسکن، بانکها هستند
علی بایبردی، مسئول آتلیه گرافیک خانه طراحان انقلاب اسلامی وابسته به سازمان اوج درباره دیوارنگاره «بانک ملّاک» که در میدان ولیعصر(عج) نصب شده بود، توضیح داد: درست است که معضلات بخش مسکن، تماما به بانکها برنمی‌گردد اما مقصر بخش عظیمی از گرانی مسکن، بانکها هستند. از این رو بحث بنگاهداری که رهبر معظم انقلاب هم به آن اشاره کردند، باعث شد اعداد و ارقام‌های زیادی در این زمینه بازنشر داده شود.
وعده رئیس بانک مرکزی
رئیس کل بانک مرکزی هم هرچند به صراحت در این رابطه صحبت نکرد، اما اعلام کرده است «بانکها به زودی در قالب فعالیت تخصصی اعم از تجاری، توسعهای، قرضالحسنه، بانک جامع و انواع دیگر بانکهای تخصصی دستهبندی خواهند شد و اساسنامه آنها نیز در این چارچوب تغییر می‌کند.»
رئیس کل بانک مرکزی موضوع بنگاهداری بانک ها را از دیگر مشکلات شبکه بانکی عنوان کرد، ولی اعلام کرد نمی‌توان نسخه واحدی برای بانکها تجویز کرد. وی گفت: در این زمینه نمی‌توان نسخه واحدی برای تمامی بانکها تجویز کرد و باید برای هر بانک متناسب با حوزه کاری آن، شرایط تعریف شود اما در عین حال، فعالیت بنگاه داری بانکهای تجاری قابل قبول نیست و باید با فروش بنگاهها، از بنگاهداری خارج شوند.
جرم‌انگاری راهکاری برای مهار بنگاهداری بانکها
علی بابایی کارنامی نماینده ساری و رییس فراکسیون کارگری مجلس هم با بیان اینکه باید از طریق برنامه هفتم توسعه بانکها را از بنگاهداری منع کرد، گفت: در این زمینه لازم است جرم‌انگاری نیز صورت بگیرد و ضمانت اجرای این قانون تعیین شود.
وی در ادامه به سایت خانه ملت گفته است: «هم‌اکنون کار به جایی رسیده است که بانکها میلیاردها تومان از سرمایه مردم را می‌گیرند اما حتی سازوکارهای بنگاهداری به معنای واقعی در قالب بخش‌های خصوصی را هم ندارند، در هر صورت به شاخص‌های اقتصادی کشور خسارت تحمیل می‌شود و هم به اقتصاد خُرد و کلان لطماتی می‌زنند و در عمل بانکها رقیب بخش خصوصی و تعاونی‌ها می‌شوند که نمی‌توانند در مقابل بنگاه‌هایی که با پشتوانه بانکها سرمایه‌گذاری می‌کنند به خوبی رقابت کنند.»
سکوت بانکیها! مدیریت بنگاهها به خارج بانک منتقل می‌شود!؟
بانکیها بعد جمع اوری دیوارنگاره و انتقادات اخیر رسانه ای سکوت کرده اند. البته مشخص است که با بیشتر این سخنان موافق نباشند. محمدرضا فرزین رئیس فعلی بانک مرکزی زمانی که در ابتدای این دولت رئیس بانک ملی بود ایده خلق بنگاه و اعطای مدیریت آن را به خارج از بانک مطرح کرد.وی دی ماه ۱۴۰۰ ضمن تأکید بر جلوگیری از تعطیل‌شدن بنگاه‌های اقتصادی، وظیفه یک بانک را خلق بنگاه دانست، نه مدیریت آن! فرزین گفته بود «شعار من در بانک ملی این است که هنر بانک ملی باید خلق بنگاه باشد، نه مدیریت بنگاه. در واقع ما به‌دنبال خلق بنگاه هستیم که در این‌باره برنامه مشخص دوساله‌ای هم دارم تا خلق بنگاه‌های جدید بر اساس مزیت‌ها و مطالعات آمایش سرزمین در استان‌های کشور را در دستور کار قرار دهیم. ما مدیریت بنگاهها را نمی‌خواهیم و اگر هم چنین مواردی وجود دارد، به اضطرار است که قطعاً در اولین فرصت به بخش خصوصی واگذار خواهیم کرد تا توسط آنها مدیریت شود.» البته فرزین وقتی رئیس بانک مرکزی شد کمتر در مورد این تز خود صحبت کرد و حال نیز خود را منتقد بنگاهداری می‌داند.
با همه انتقادات نسبت به مدیری بنگاهداری بانکها اما به نظر می‌رسد همان طور که یکی از نمایندگان مجلس گفته است قانون خاصی برای مقابله با آن وجود ندارد. سخن درباره جرم انگاری این اقدام هم بیشتر نظر یک نماینده است که چندان جدی به نظر نمی‌رسد. با این حال موج اخیر رسانه‌های حامی دولت در انتقاد از بانکها در نوع خود جالب توجه است. مثل همیشه طرح رسانه‌ای از خود موضوع زودتر حرکت کرده است تا به یک نقطه هدف برسد. اما اینجا یک چالش بزرگ وجود دارد. بانکها خود قدرت اقتصادی بالایی دارند. و این خارج از این موضوع است که چه کسی مدیر بانک می‌شود و چه دولتی سر کار است. به‌گفته کارشناسان، ۹۵ درصد فرآیند تامین مالی در ایران از طریق بانکها صورت می‌گیرد . به چالش کشیدن یک قدرت اقتصادی کار آسانی نیست.
لینک کوتاه : https://etebarpress.com/?p=5587
