به گزارش اعتبار و به نقل از گاردین، هنگامی که کرملین اقدامات فوری برای تثبیت روبل در حال سقوط در هفته گذشته انجام داد، یک چیز مشخص شد: هزینه های افسارگسیخته برای ماشین جنگی و برنامه های رفاه اجتماعی به صورت همزمان نمی توانست برای همیشه ادامه یابد.
هرچند هنوز تعداد کمی از ناظران معتقدند که اقتصاد روسیه در خطر سقوط قریب الوقوع است، اما بیشترشان می گویند، این اقتصاد به نقطه ای رسیده است که کرملین ممکن است مجبور شود هزینه صرف تریلیون ها روبل برای جنگ با اوکراین و تحمل تحریم های بی سابقه را بررسی دوباره ای کند تا سطح مخارج عمومی قبل از جنگ حفظ شود.
الکسی ارمنکو، معاون بخش تحلیل ریسک جهانی اروپا، مستقر در لندن، گفت: « تا زمانی که روسیه به هزینه های دیوانه وار هزینه های جنگی و واردات گران قیمت ادامه دهد، روبل به طور اساسی بهبود نمی یابد. زیرا یک مسئله ساختاری در زیربنای همه اینها وجود دارد. ولی یک سوال جدی این است که آیا ما هنوز در نقطه ای هستیم که کرملین مجبور است هزینه های جنگ را به طور جدی کاهش دهد یا آسیب جدی به رفاه عمومی مردم را بپذیرد.؟»
در حالی که هفته گذشته روبل سقوط کرد و از سد روانی صد روبل در برابر یک دلار عبور کرد، بانک مرکزی روسیه با افزایش نرخ بهره به ۱۲ درصد به آن واکنش نشان داد . پس از جلسه چهارشنبه گذشته بین ولادیمیر پوتین و مقامات ارشد او، روزنامه تجاری ودوموستی گزارش داد که برنامه‌هایی برای کنترل سرمایه غیررسمی طراحی شده است که ممکن است باعث شود شرکت‌ها مجبور شوند بیشتر درآمدهای صادراتی خود را به روبل تبدیل کنند. این اقدامات همچنین می تواند برای سود سهام و وام اعمال شود.
پوتین قرار است سال آینده مجدداً در انتخابات شرکت کند و کرملین معمولاً قبل از رأی گیری برای اطمینان از حضور پرشور مردم برای نامزد پنجمین دوره ریاست جمهوری، پول زیادی به مردم می دهد. اما بسیاری از خودی ها هم می گویند که این کشور آماده است تا مسیر خود را با یک اقتصاد نابسامان ادامه دهد، زیرا این باور جرأت یافته است که مردم تا حد زیادی خود را برای یک جنگ طولانی و انزوای بین المللی آماده کرده اند.
یکی از مقامات ارشد سابق روسیه گفت: «در شرایط دموکراتیک، وقتی اقتصاد بدتر می‌شود، مردم به دولت دیگری رأی می‌دهند. ولی این یک رژیم دموکراتیک نیست و به راحتی از این وضعیت جان سالم به در خواهد برد.»
اقتصاد بسته
سرگئی چمزوف، رئیس قدرتمند شرکت دفاعی دولتی روستیخ در دیدار با پوتین به ساعات طولانی کار کارگرانش در کارخانه‌های اسلحه سازی سراسر کشور می‌بالید. او گفت که «دستمزدها در روستیخ ۱۷٫۲ درصد افزایش یافته است، زیرا کارخانه های آن “در تعطیلات آخر هفته، و در شب کار می کنند»
پوتین در اوایل ماه جاری به چمزوف گفت که روسیه باید تولید “جدیدترین سیستم های تسلیحاتی” از جمله تانک های T-90، هواپیما و پهپادهای لانست را افزایش دهد.
واقعیت‌های جدید اقتصاد دوران جنگ روسیه به افراد نزدیک به پوتین مانند چمزوف که از تقاضای نظامی سیری ناپذیر کرملین سرمایه‌گذاری می‌کنند، قدرت بیشتری بخشیده است. رویترز با استناد به یک سند دولتی، هفته گذشته اعلام کرد که روسیه هدف هزینه های دفاعی خود را دو برابر کرده و به ۱۰۰ میلیارد دلار رسانده است که یک سوم کل هزینه های عمومی است.
الکساندر گابویف، مدیر مرکز کارنگی روسیه اوراسیا، گفت: «بسیاری از سهامداران داخلی از این سناریو خوشحال هستند، زیرا بسیاری از مردم از این طریق به شدت ثروتمند خواهند شد.»
این رونق در مخارج دولتی در ۱۸ ماه گذشته به اقتصاد روسیه دامن زده است. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی می‌کند که تولید ناخالص داخلی روسیه در سال جاری ۱٫۵ درصد رشد خواهد کرد و رسماً از بریتانیا و آلمان پیشی خواهد گرفت.
ارمنکو گفت: «آنها می گویند، نگاه کنید، تولید ناخالص داخلی ما در حال رشد است، اما اساساً این تولید ناخالص به خاطر تولید تانک است و این برای رفاه عمومی خوب نیست.»
اعتراف
پوتین در نشست دیگری گفته است که تورم پیش از این بر مشاغل کوچک و متوسط در بخش خصوصی تأثیر گذاشته است و اعتراف کرد که اقتصاد تا حد زیادی توسط هزینه های نظامی هدایت می شود.
الکساندرا پروکوپنکو، مشاور سابق بانک مرکزی روسیه می‌نویسد: «صنایع دفاعی، صنایع دیگر را نیز همراه خود می‌کند، تقاضا برای واردات را افزایش می‌دهد، برای حفظ پرسنل، سایر بخش‌ها نیز مجبور به افزایش حقوق هستند و زمینه برای تورم سرسام آور فراهم شده است.»
راه نجات چینی
اقتصاد روسیه تا حدی توسط شرکت هایی از کشورهایی که تحریمی اعمال نکرده‌اند و عرضه کالا و خدمات به روسیه را تسهیل کرده اند، حفظ شده است.مهمترین کشور حامی اقتصادی روسها، چین است که جایگزین هایی برای فناوری غربی از جمله کالاهای مصرفی مانند تلفن همراه و اتومبیل و همچنین ابزار و ماشین آلات صنعتی در اختیار روسیه قرار داده است. کل تجارت در سال ۲۰۲۲ بیش از ۳۰ درصد افزایش یافت و در مسیر افزایش مشابه در سال ۲۰۲۳ قرار دارد.
الکساندر گابویف گفت: با رکود قابل توجهی در چین، روسیه “نقطه روشن و بازار مهمی برای تولیدکنندگان چینی” بود.
به گفته آژانس بین المللی انرژی، با بسته شدن بازارهای غربی، نفت و گاز روسیه به سمت شرق و بیشتر به سمت چین و هند جریان دارد.
گابویف گفت: «چین به هر حال قبل از تحریم ها هم شریک مهمی بود، اما اکنون این وابستگی از سقف خود گذشته است» این رابطه همچنین ناشی از جنگ فناوری آمریکا علیه چین است. در حالی که برخی از بانک‌های چینی از ترس تحریم‌های ثانویه از بازار روسیه اجتناب کرده‌اند، شرکتهای بیشتری فکر می‌کنند محدودیت‌های آمریکا در صادرات و سرمایه‌گذاری فناوری پیشرفته به چین به معنای سرمایه‌گذاری در روسیه است.
گابوف گفت: تعداد فزاینده ای از شرکت های چینی می گویند که ما به هر حال تحریم خواهیم شد و از دسترسی به فناوری غربی محروم خواهیم شد. اگر بدون توجه به آنچه در روسیه انجام می‌دهیم، تحریم می‌شویم، چرا از فرصت‌های تجاری در آنجا ( روسیه) نیز استفاده نکنیم؟»
سوراخ های تحریم
به گفته محققان، اطلاعات داخلی آژانس گمرک روسیه نشان می دهد که واردات این کشور به سطح قبل از جنگ نزدیک شده است. هرچند قیمت های آن بسیار بالاتر رفته است. این واردات به حفظ صنایع آسیب‌پذیر مانند هوانوردی و اولویت‌های نظامی کرملین کمک کرده است، اما ارز خارجی مورد نیاز برای خرید آنها باعث کاهش روبل می‌شود.
ورتسکا ، یک خبرگزاری مستقل روسی، اخیراً یک «حفره تحریم‌ها» را فهرست‌بندی کرده است – جایی که هر چیزی از ریزتراشه‌ها گرفته تا قطعات هواپیما و آیفون‌ها می‌تواند از طریق شرکت‌هایی در چین، ترکیه یا امارات متحده عربی یا از طریق ارمنستان، قزاقستان به روسیه صادر شود.
این کالاها در حالی که جایگزینی برای تجارت قبل از جنگ نیستند، به اقتصاد روسیه اجازه می دهند تا کمی به سمت جلو حرکت کند. آنها شامل موارد بسیار دقیقی مانند ریزتراشه‌ها برای استفاده در جنگ هستند،. اطلاعات نشان می دهد که این فناوری اغلب توسط شرکت هایی در هنگ کنگ یا چین خریداری شده و دوباره به روسیه صادر می شود.
کنترل اقتصادی بیشتر
زمانی که پوتین دستورات اجرایی را امضا کرد که شرکتهای داخلی و خاجی را تحت «مدیریت موقت» قرار می‌داد ، موجب شده برخی از شرکت های خارجی با افزایش نفوذ کرملین بر تجارت داخلی و خارجی خود را در بازار روسیه گرفتار شوند. روسیه کنترل شرکتهای تابعه محلی «دانون»، شرکت غذای فرانسوی، و «کارلسبرگ»، غول نوشیدنی را به دست گرفت.
هفته گذشته مدیر اجرایی کارلسبرگ، اعتراف کرد که این شرکت ارتباط خود را با کارمندان خود در روسیه از دست داده و «ارتباط محدودی» با مقامات محلی داشته است.
مدیر جدید دانون روسیه برادرزاده رمضان قدیروف، رهبر چچن است که به نظر می رسد پاداشی برای حمایت او از جنگ اوکراین باشد.
یونیلیور که به دلیل باقی ماندن در بازار روسیه مورد انتقاد قرار گرفته است، گفته است که خروج از این کشور «ساده نیست» زیرا شرکتهای تابعه آن توسط روسیه اداره می‌شوند».
چشم انداز اقتصادی روسیه بسیار تاریک تر از قبل از حمله است. چرخش کرملین به سمت چین و سایر بازارها، مقابله با تحریم ها و سایر راه حل ها نمی تواند دسترسی مستقیم به بازارها یا فناوری غربی را جبران کند و کاهش سریع ارزش روبل می‌تواند کرملین را مجبور کند تا تصمیم‌های دردناکی را در مورد هزینه‌های عمومی اتخاذ کند.
پس از یک سال غوغا، به نظر می رسد اقتصاد روسیه بالاخره در حال قرار گرفتن در وضعیت عادی جدید است و کرملین همچنان معتقد است که می تواند به تلاش های جنگی ادامه دهد.
یک مقام ارشد سابق گفت: این می تواند ۱۰۰ سال به این شکل باقی بماند. مسئولان روسی خواهند گفت که وضعیت فعلی یک شکست موقتی است. اما آنها باور خواهند کرد که فاجعه یا فروپاشی رخ نخواهد داد، زیرا مردم جای دیگری برای رفتن ندارند.»
