اعتبار، لیلا پورابراهیمی- رقابت کریدورهای جدید جهانی خاصه در آسیا میانه و خاورمیانه با وجود بی‌ثباتی و جنگی که در طی دو ماه اخیر آغاز شده به خصوص با حضور قدرت‌های اقتصادی همچون چین و هند و در کنار آن صحنه‌گردانی روسیه بسیار عجیب و قابل توجه است، انگار همه دست به دست هم داده‌اند تا کریدورهای جدید به هر نحوی که می‌توانند ایران را دور بزنند.
شواهد نشان می‌دهد در حال حاضر چهار کریدور جدید در اطراف ایران تعریف شده تا بار دیگرعقب ماندگی ایران از رقابت جدید اقتصادی در منطقه را به ما یادآور شود. در این چهار کریدور جدیدی که در اطراف ایران تعریف شده ده‌ها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام شده و گفته می‌شود حداکثر تا دو سال آینده به بهره‌برداری برسند.
۴ کریدور جدیدی که قرار است ایران را دور بزنند کدامند؟
این چهار کریدور عبارتند از کریدور چین به اروپا از طریق خزر، کریدور هند به اروپا در جنوب ایران، کریدور آسیا به اروپا از طرق فاو عراق به ترکیه در غرب ایران و کریدور بندر گوار پاکستان به چین در شرق ایران، در حالی که برخی معتقدند این کریدورها توطئه‌ای بیش نیستند برخی هم اعتقاد دارند هیچ عمدی در اینکه ایران در هیچیک از این کریدورها حضور ندارد در کار نیست زیرا ایران در شرایط تحریمی قرار دارد و کسی حاضر نیست کالای خود را از سرزمینی که تحریم است عبور دهد.
وعده افتتاحی که سه ماه به سه ماه تمدید می‌شود
با نگاهی به مهم‌ترین برنامه‌های توسعه‌ای و اقتصادی در خواهیم یافت با آنکه کریدور شــمال – جنوب ۲۰ سال است که در سازمان ملل ثبت شده، اما ایران کار زیادی در این زمینه انجام نداده و یا دست کم به علت کم‌کاری، کریدورهای دیگری در اطراف ایران به وجود آمده است. خط آهن رشت – کاسپین به طول ۶۵ کیلومتر بخش اولیه از کریدور شمال – جنوب است که قرار است خلیج فارس را به دریای خزر متصل کند، پروژه‌ای که در تله شعارهای بدون سرانجام افتاد، افتتاح آن مدام سه ماه به سه ماه یا شش ماه به شش ماه تمدید شد و تا به امروز خبری از افتتاح آن نیست. از سال ۱۴۰۰ در مورد زمان اتمام این خط ریلی وعده‌های گوناگونی داده شده که هیچکدام عملیاتی نشد آن هم در شرایطی که دنیا برای توسعه تجارت خود راه‌ها و مسیرهای جدیدتری تعریف کرد.
رقابت کریدورهای جدید جهانی خاصه در آسیا میانه و خاورمیانه با وجود بی‌ثباتی و جنگی که در طی دو ماه اخیر آغاز شده به خصوص با حضور قدرت‌های اقتصادی همچون چین و هند و در کنار آن صحنه‌گردانی روسیه بسیار عجیب و قابل توجه است.
خبرها در مورد تکمیل و بهره‌برداری از آخرین پازل کریدور جنوب به شمال یعنی پروژه راه آهن رشت – کاسپین – انزلی تمامی ندارد، در حالی که به گفته محمد پردل نژاد، مدیر حوزه طرح‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل در گیلان جدیدا هرگونه اخبار و اطلاعات درباره پیشرفت فیزیکی این پروژه باید از طریق شرکت مادر تخصصی ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور اطلاع‌رسانی شود خبرها از دولت حاکیست این خط ریلی تا پایان امسال تکمیل شده و به بهره‌بردای می‌رسد.
«رستم قاسمی» وزیر سابق راه و شهرسازی هشتم بهمن ۱۴۰۰ در جریان بازدیدی که از راه آهن رشت – آستارا به عمل آورده بود خبرهایی هم در مورد پیشرفت فیزیکی خوب پروژه ریلی رشت – کاسپن ارائه داد، وی در حاشیه این بازدید گفته بود: راه آهن رشت-کاسپین به ۷۵۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز داشت که پیش‌بینی‌های لازم در این زمینه به عمل آمد بنابراین امیدواریم راه آهن رشت – کاسپین تا پایان سال ۱۴۰۱ به اتمام برسد.
یکماه بعد در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۴۰۰ «علی اکبر مردی» مدیرکل اداره کل ساخت و توسعه راه آهن منطقه ۲ یکی دیگر از مدیران دولت سیزدهم بود که بازدیدی از این پروژه به عمل آورد. وی در حاشیه این بازدید رسما اعلام کرد؛ بهره‌برداری از راه‌آهن رشت- کاسپین تا شهریور ماه ۱۴۰۱ امکان‌پذیر می‌شود.
حدود ۹ ماه پس از وعده رستم قاسمی وزیر دولت رییسی و زمانی که همگان منتظر بودند خبرهای جدیدتری در مورد بهره‌برداری از راه آهن رشت – کاسپین توسط دولت اعلام شود از سوی معاون پارلمانی دولت خبر رسید که به زودی دولت سیزدهم با رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی خداحافظی می‌کند و وزیر پیشنهادی یکشنبه آینده به مجلس معرفی خواهد شد. در ادامه دور تند تغییرات و تحولات کابینه دولت سیزدهم ۱۶ آذر ۱۴۰۱ نمایندگان مجلس به مهرداد بذرپاش وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی رای اعتماد دادند. بذرپاش در اولین سفر خود که به همراه ابراهیم رییسی رییس جمهور به چین انجام داد تلاش کرد از ظرفیت چینی‌ها در پروژه‌های راه‌سازی و ریلی ایران استفاده کند، وی همچنین در اظهارنظر دیگری از تمایل روسیه برای مشارکت در پروژه راه آهن رشت- آستارا خبر داده و گفته بود تمایل روس‌ها برای مشارکت در این پروژه قطعی است.
وعده بذرپاش هم عملی نشد
با توجه به اهمیت تکمیل کریدور شمال – جنوب و انتظار مردم گیلان از دولت، بذرپاش در نخستین ماه‌های وزارت خود در ۴ مرداد ۱۴۰۲ اعلام کرد که خط ریلی رشت-کاسپین ظرف سه ماه آینده به بهره برداری می رسد. با وجود آنکه آبان ۱۴۰۲ فرا رسید اما باز هم شاهد شعارهای دولت و عدم به سرانجام رسیدن راه آهن رشت – کاسپین بودیم، اما آنچیزی که در اینجا بسیار قابل توجه است آن است که دولت سیزدهم اعتقاد دارد روند تامین اعتبار این پروژه برخلاف دولت دوازدهم سرعت بسیار خوبی گرفته است اما در این بین به این نکته مهم اشاره نکرده که طولانی شدن روند ساخت و تکمیل این خط ریلی، موانعی که در مسیر تامین مصالح وجود دارد و افزایش پلکانی هزینه‌ها برخلاف آنچه که در ابتدای سال برآورد شده بود چه هزینه‌های داخلی و خارجی گزافی را به کشور وارد کرده و می‌کند.
اسدالله عباسی استاندار گیلان هم از دیگر چهره‌هایی‌ست که حداقل از ابتدای سال ۱۴۰۱ به دفعات زیاد از تکمیل و بهره‌بردای قریب‌الوقوع راه آهن رشت – کاسپین خبر داده است، وی در آبان امسال اظهار امیدواری کرده بود که این پروژه ظرف دو سه ماه آینده( طبق گفته ایشان نهایتا تا بهمن ۱۴۰۲) به بهره‌برداری برسد.
جدیدترین وعده؛ راه آهن رشت – کاسپین تا پایان ۱۴۰۲ افتتاح می‌شود!
تنها کمتر از سه ماه به پایان سال ۱۴۰۲ باقی مانده اما سریال وعده‌های بی‌سرانجام دولت ازراه آهن رشت – کاسپین پایانی ندارد، «عباس خطیبی» معاون ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه‌های کشور امروز اعلام کرده طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته انتظار می‌رود خط ریلی رشت – کاسپین به طول ۳۷ کیلومتر تا پایان سال افتتاح و تحویل مردم داده شود.
آنچه که در اینجا از دولت انتظار می‌رود این است که با توجه به شکل‌گیری کریدورهای دیگر اطراف ایران، روند پیشرفت کریدور شمال- جنوب و تزریق مالی پروژه‌هایی مانند راه‌آهن رشت – کاسپین را سرعت ببخشد تا کشور بیشتر از این‌ها در دام عقب ماندگی نیافتد، هرچند ناگفته نماند که به عقیده تحلیلگران با توجه به فعل و انفعالات جدید روس‌ها در عرصه‌های بین‌المللی، سیاسی و اقتصادی و با توجه به ادامه دار شدن جنگ اوکراین، مشارکت این کشور برای اجرای راه آهن رشت – آستارا سرابی بیش نیست تا مانند دیگر وعده‌ها به تاریخ بپیوندد.
