برای پی بردن به اهمیت این صنعت، باید از شاخصهها و معیارهایی جهت مقایسه صنایع مختلف استفاده نمود. برای نیل به این هدف، در این مقاله سه شاخص اشتغال زایی، سرمایهگذاری، صادرات و تجارت جهانی مورد توجه قرار گرفتهاند.
به گزارش اعتبار و به نقل از مجله نساجی موفق، یکی از مهمترین معیارها برای مفید بودن یا نبودن توسعه یک صنعت، میزان اشتغالزایی آن صنعت است. طبق آمارهای سازمان تجارت جهانی در سال ۲۰۰۰ میلادی در حدود دوازده میلیون و دویست هزار نفر به طور مستقیم در واحدهای صنعتی تولید کننده پوشاک در سراسر جهان مشغول به کار بودهاند. نسبت این اشتغال به تفکیک قارهها در نمودار (۱) آمده است. بنابراین صنایع پوشاک به عنوان یکی از اشتغال زاترین صنایع در کشورهای مختلف، بخش عمدهای از میزان اشتغال را به خود اختصاص دادهاند.
یکی از مهمترین ویژگیهای صنعت پوشاک نیاز به سرمایه کمتر نسبت به سایر صنایع میباشد. همچنین این صنعت در مقایسه با سایر شاخههای صنعت نساجی نیز سرمایهگذاری کمتری نیاز دارد. دلیل این امر را میتوان کم بودن فضای مورد نیاز، کوچک بودن ماشینآلات و نیاز به نیروی انسانی بیشتر این صنعت دانست.
به عنوان مثال در مقایسه با صنعت خودروسازی، هزینه ایجاد هر شغل در صنعت پوشاک تنها ۰۹/۱ میلیون تومان یعنی کمتر از یک دوازدهم صنعت خودروسازی است. جالب این که هزینه ایجاد یک شغل در کل صنایع به طور متوسط ۵/۱۰ میلیون تومان یعنی تقریباً ۱۰ برابر صنعت پوشاک بوده است.
اولین نکته که درباره این موضوع جلب توجه میکند سرعت روزافزون مبادلات تجاری در زمینه پوشاک در جهان است. نمودار (۲) روند رشد جهانی پوشاک را نشان میدهد.
علاوه بر موارد ذکر شده میتوان ارزش افزوده بالا در صنعت پوشاک را از مزیتهای ویژه این صنعت به حساب آورد. حال با توجه به مزیتهای ذکر شده، باید دید که صنعت پوشاک ایران در رقابت جهانی از چه جایگاهی برخوردار است. برای این منظور روند صادرات پوشاک در ایران و جهان با یکدیگر مقایسه شده است. نمودار (۳) نشانگر میزان صادرات پوشاک ایران و میزان تجارت جهانی محصولات این صنعت در طی سالهای ۱۹۹۷ – ۱۹۸۰ است، منتهی با این تفاوت که مقیاس در منحنی ایران برای محور عمودی میلیون دلار و برای منحنی تجارت جهانی، میلیارد دلار است.
ناگفته پیداست که ایران علیرغم تواناییهای بالقوهای که دارد، در بازار تجارت جهانی پوشاک به هیچ وجه جایگاه مناسبی ندارد. دلیل این امر را میتوان مشکلات موجود بر سر راه توسعه و پیشرفت صنعت پوشاک کشور دانست. از آنجایی که صنعت پوشاک، صنعتی است که از دو دسته فعالیت تشکیل شده است، یکی فعالیتهای فنی و تکنولوژیکی که در بخش تولید کالا و با هدف افزایش کیفیت و کاهش قیمت تمام شده صورت میپذیرد و دیگری فعالیتهای مربوط به بازار که با هدف فروش بیشتر و بهتر کالای تولید شده انجام میشود. مشخص میشود که صنعت پوشاک زنجیرهای از عوامل و فعالیتهای مرتبط باهم است که بر خلاف تصور معمول و رایج، بخش برش و دوخت (یعنی تبدیل پارچه به لباس) تنها قسمتی از آن است و موفقیت یا شکست در این صنعت مکت ناشی از نحوه انجام تمام این فعالیتها و چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر است.