اعتبار، لیلا پورابراهیمی- بر اساس اعلام نظر اقتصاددانان و کارشناسان مسائل اقتصادی، در حال حاضر ۳۰ میلیون ایرانی در فقر مطلق به سر می‌برند، همزمان با نشر اخبار جدید از وسعت فقر در کشور و روند رو به صعود آن، دولت سیزدهم اعلام کرده برای پیشبرد برنامه مبارزه با فقر، «سند کاهش فقر» را تدوین می‌کند، هر چند در این میان همچنان اختلاف نظر و تکذیب و تایید دامنگیر کشور شده و در حالی که اقتصاددانان مطرح بر آمار ۳۰ میلیونی خط فقر صحه می‌گذارند برخی از چهره‌های اقتصادی دولت یا مجلس از پذیرش آن خودداری می‌کنند.
از هر سه ایرانی، یک نفر درگیر فقر مطلق
محسن پیر هادی، نایب رییس کمیسیون تلفیق برنامه هفتم در مجلس اخیرا هشدار داده که جمعیت زیر خط فقر مطلق در ایران به مرز ۲۸ میلیون نفر رسیده و فرشاد مومنی اقتصاددان هم معتقد است از هر سه ایرانی، یک نفر در فقر مطلق به سر می‌برد. متقابلا در مورد اینکه چرا دولت خط فقر را اعلام نمی‌کند معاون وزارت رفاه در اظهار نظری گفته: اعلام خط فقر دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است و از همین رو باید تمام عوامل ذی مدخل را همسو کنیم.
طبق آماری که در سال ۱۴۰۰ منتشر شد بیش از ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار خانوار با جمعیتی حدود ۱۲ میلیون نفر، تحت پوشش نهادهای حمایتی اعم از کمیته امداد و بهزیستی هستند، آماری که نسبت به چهار سال قبل خود چیزی حدود ۷۲ درصد افزایش پیدا کرد. متاسفانه این آمار تاکنون به روزرسانی نشده و مشخص نیست وضعیت خانوارهای تحت پوشش چه تغییراتی کرده است، هر چند با توجه به افزایش شدید نرخ تورم در دو سال اخیر، می‌توان حدس زد که این آمار اکنون در چه وضعیتی قرار دارد.
دکتر راغفر اقتصاددان: در همه جای دنیا، دولت‌ها نسبت به گزارش‌های فقر بسیار حساس هستند زیرا افزایش شاخص‌های فقر در یک جامعه همواره بیانگر شکست سیاست‌های اقتصادی دولت وقت بوده است.
دکتر «حسین راغفر»، اقتصاددان در گفت‌وگو با سایت خبری – تحلیلی اعتبار در همین زمینه می‌گوید: آنچه که از آن به عنوان فقر مطلق نام برده می‌شود یک سبد مشخصی از کالاها و خدمات است، کالاها و خدماتی که اگر خانواده یا فرد در زندگی خود به آن‌ها دسترسی نداشته باشند با مشکلات مختلفی رو به رو می‌شود و مطمئنا آثار سویی هم بر سلامتی فرد یا خانواده بر جای خواهد گذاشت.
۳۰ میلیون نفر در فقر مطلق و واقعیت‌های جامعه ایران
این کارشناس مسائل اقتصادی در مورد آمار ۳۰ میلیون ایرانی در فقر مطلق هم بیان کرد: اینکه این سبد مصرفی و تعیین شده خطر فقر چگونه محاسبه قیمتی می‌شود و بعد به عنوان یک شاخص مورد توجه قرار می‌گیرد بحث‌های فنی دیگری است که باید در جای خود مورد بررسی قرار بگیرد، معتقدم خط فقر در ایران بیشتر از این تعداد است، به خصوص در یکی دو سال اخیر که هزینه‌های کالاهای اساسی مانند خدمات سلامت، دسترسی به دارو و خدمات مسکن به نحو بی‌سابقه‌ای افزایش پیدا کرده است، از آن جا که همه این مؤلفه‌های مهم در محاسبه خط فقر لحاظ می‌شوند بنابراین باید اضافه کنم رقم ۳۰ میلیون ایرانی در فقر مطلق حتی با احتیاط اعلام شده و ارقام احتمالا بیش از این‌هاست. این رقم‌ها نه تنها رقم‌هایی دور از واقعیت نیستند بلکه با تخمین پایینی اعلام شدهاند.
سیاست‌های عمومی و اقتصادی و خود دولت‌ها مسئول وقوع چنین مشکلاتی هستند، هرچند نهادهای فرا دولتی و حاکمیتی هم نقش بسیار تعیین کننده‌ای در بروز فقر معیشتی جامعه ایران و تشدید آن داشته و دارند.
به عقیده این اقتصاددان علت اصلی این حجم از افرادی که زیر خط فقر به سر می‌برند تورم بسیار بالای دو سال گذشته است، دکتر راغفر در پاسخ به این پرسش که چرا در مورد گسترش فقر همواره اظهارات مقامات اقتصادی متفاوت از گفته‌های کارشناسان بوده و مقامات چنین آمارهایی را رد می‌کنند توضیح داد: اصلی‌ترین دلیل این است که در همه جای دنیا دولت‌ها نسبت به گزارش‌های فقر بسیار حساس هستند زیرا افزایش شاخص‌های فقر در یک جامعه همواره بیانگر شکست سیاست‌های اقتصادی دولت وقت بوده بنابراین بسیار ساده است که در اینجا مقاومت‌هایی اتفاق بیافتد و چنین عدم پذیرشی را شاهد باشیم. برای برون رفت از چنین وضعیتی دولت باید یک نهاد مستقل از خود را تعیین کند تا این نهاد، گزارش‌های مربوط با موضوع فقر را به شکل مستمر و حتی فصلی با استدلال‌های فنی تهیه و اعلام کند.
چه کسانی مقصر فقر معیشتی در جامعه ایران هستند؟
دولت سیزدهم از تدوین «سند کاهش فقر» با همکاری نهادهای حمایتی خبر داده است، دکتر راغفر در مورد اینکه چنین برنامه‌ای چقدر می‌تواند تاثیرگذار باشند؟ عنوان کرد: نهادهایی مانند کمیته امداد سال‌های سال است که به همین منظور تشکیل شدهاند و هر سال هم تعداد فقرا افزایش پیدا کرده، کمیته امداد یک نهاد حمایتی است و آنچه که باعث افزایش شدید فقر و مشکلات معیشتی برای گروه‌های مختلف مردم در کشور شده و می‌شود سیاست‌های اقتصادی‌ست وگرنه این نهاد تقریبا همه منابع خود را عمدتا از بودجه دولتی تامین می‌کند و هر چه قدر منابع بیشتری به آن تخصیص پیدا کند آن را بین گروه‌های مختلف توزیع خواهد کرد از طرفی باید این نکته را هم در نظر گرفت که در کنار مددجویانی که هم‌اینک در حال دریافت خدمات حمایتی هستند فهرست بلندبالایی هم از متقاضیانی داریم که منتظرند بودجه کمیته امداد افزایش پیدا کند تا آن‌ها هم مشمول دریافت خدمات حمایتی بشوند. به همین دلیل است که معتقدم کمیته امداد برای کاهش فقر کاری از دستش بر نمی‌آید زیرا کسی که مسئول وقوع چنین مشکلاتی‌ست سیاست‌های عمومی و اقتصادی و دولت‌ها هستند البته نهادهای فرا دولتی و حاکمیتی هم نقش بسیار تعیین کننده‌ای در بروز فقر معیشتی جامعه ایران و تشدید آن داشته و دارند.
