در ۲۰ ژوئیه، هند به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای صادرکننده برنج جهان، در تلاش برای تعدیل افزایش قیمت‌ها در داخل این کشور، صادرات برنج سفید غیر باسماتی را ممنوع کرد.
به گزارش اعتبار و به نقل از دنیای اقتصاد، محدودیت‌های جدیدی که هند به‌تازگی برای صادرات برنج ایجاد کرده است می‌تواند با تشویق دیگر کشورهای تولید‌‌‌‌‌‌کننده برنج به اعمال محدودیت، در نهایت منجر به افزایش قیمت جهانی برنج شود و کشورهای فقیر را درگیر کمبود مواد غذایی کند.
اقدام کشور هند برای حفظ ذخیره برنج
پس از آنکه بارش‌‌‌‌‌‌های شدید در اوایل ماه جاری شالیزارهای کشور هند را نابود کرد، مقامات برای جلوگیری از افزایش ناگهانی قیمت اقداماتی انجام دادند. در ۲۰ ژوئیه دولت هند صادرات برنج سفید غیرباسماتی را ممنوع اعلام کرد تا از کافی بودن برنج مورد نیاز مصرف داخلی باقیمت مناسب اطمینان حاصل کند.
سال گذشته هم به دلایلی مشابه، دولت هند برای صادرات انواع برنج عوارض وضع کرد و مانع از صادرات برنج دانه شکسته که معمولا باقیمت کمی به فروش می‌رسد، شد، سیاستگذاران امیدوارند حفظ ذخیره برنج در داخل هند بتواند منجر به کنترل قیمت‌ها شود، اما این وضعیت چه تاثیری بر دیگر نقاط جهان خواهد داشت؟
احتمال افزایش قیمت برنج در بازارهای جهان
هند، بزرگترین صادرکننده برنج جهان است که ۴۰ درصد از صادرات جهانی برنج را به عهده دارد، در سال گذشته بالغ‌‌‌‌‌‌بر ۲۲ میلیون تن برنج از هند به بیش از ۱۴۰ کشور جهان صادر شد، حدود نیمی از این صادرات را برنج غیرباسماتی تشکیل می‌دهد، این برنج‌‌‌‌‌‌ها که نسبت به برنج باسماتی معطر و دانه بلند هستند، ارزان‌قیمت‌‌‌‌‌‌تر به‌شمار می‌روند و در میان کشورهای فقیری مانند بنگلادش، نپال و بخش‌هایی از جنوب صحرای‌آفریقا محبوبیت زیادی دارند.
کاهش صادرات برنج به این مناطق از سوی هند می‌تواند موجب افزایش قیمت این محصول در کشورهای نامبرده شود، در نتیجه ممکن است قیمت جهانی برنج که از قبل در حال افزایش بود، به‌‌‌‌‌‌شدت صعودی شود.
تاثیر تغییرات اقلیمی بر تامین مواد غذایی
شاخص قیمت برنج که به‌‌‌‌‌‌صورت ماهانه توسط سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل‌متحد منتشر می‌شود، در سال منتهی به ماه ژوئن افزایشی ۱۴ درصدی را از خود نشان داده است. این قیمت، بالاترین نرخ برنج از زمان بحران قیمت غذا در سال ۲۰۰۸ به‌شمار می‌رود.
این روند بیشتر به واسطه نگرانی‌های ناشی از تاثیر تغییرات اقلیمی بر تامین مواد غذایی است که بر قیمت دیگر مواد غذایی هم تاثیر گذاشته است، برنج به صورت خاص نسبت به ال‌‌‌‌‌‌نینو، الگوی آب‌و‌هوایی که منجر به گرم و خشک‌‌‌‌‌‌تر‌شدن هوا در منطقه آسیا می‌شود، آسیب‌‌‌‌‌‌پذیری بالایی دارد. در چین، گرمای شدید و کاهش بارش باران در شالیزارها و کشتزارهای برنج منجر به کاهش رطوبت خاک به پایین‌ترین حد طی دهه گذشته شده‌است.
کدام کشورها از ممنوعیت صادرات برنج هند آسیب می‌بینند؟
در نتیجه حتی بزرگترین تولیدکنندگان برنج هم با پیش‌بینی کمبود احتمالی برنج، مشغول ذخیره این محصول شده‌اند، در ۴ ماه اول سال ۲۰۲۳ صادرات برنج ویتنام به چین ۷۰ درصد و صادرات اندونزی تقریبا ۲۵۰۰ درصد افزایش داشته است.
بسیاری از کشورهایی که در حال حاضر تحت‌تاثیر کمبود منابع و ممنوعیت صادرات برنج قرار گرفته‌‌‌‌‌‌اند، بیشترین آسیب را از ممنوعیت صادرات برنج هند خواهند دید.
بر اساس آمارهای موجود، قیمت غذا در بنین، بزرگترین واردکننده برنج در سال ۲۰۲۰ در حدود ۴۰ درصد افزایش داشته است، هند تاکید دارد به درخواست‌های کشورها برای برآورده کردن نیازهای امنیت غذایی با کمک برنج دانه شکسته رسیدگی خواهد کرد؛ اما این شکل از پشتیبانی به‌‌‌‌‌‌جای فعالیت بازار، نتیجه دیپلماسی وقت‌‌‌‌‌‌گیر و زمانبر است.
ممنوعیت صادرات از سوی هند می‌تواند بازارها را مختل کرده و این اختلال را در میان بازارها سرایت دهد.
کشورهای آسیایی؛ دنبالهرو سیاست‌های هند
در سال ۲۰۰۸ ویتنام صادرات برنج را ممنوع کرد و هند، چین و کامبوج را وادار کرد از او پیروی کنند، پژوهشی که بانک جهانی بعدها انجام داد نشان داد این ممنوعیت باعث شد قیمت برنج در آن سال تا ۵۲ درصد افزایش پیدا کند.
تاکنون در پی اعلام ممنوعیت صادرات از سوی هند، دولت ویتنام صرفا از تاجران خود درخواست کرده تا از موجودی کافی برنج در داخل کشور اطمینان حاصل کنند. اگر کشورهای آسیایی دیگر دنبالهرو هند شوند و در اعمال محدودیت‌های صادراتی مشابه هند عمل کنند، این اقدام می‌تواند روند افزایش قیمت‌ها را بالاتر از نرخ سال ۲۰۰۸ ببرد.
تغییرات اقلیمی باعث می‌شود کشورها تصمیمات مشابه بیشتری در مورد محصولات کشاورزی خود بگیرند، میزان تقاضای جهانی هم‌‌‌‌‌‌زمان با افزایش جمعیت جهان، رو به افزایش گذاشته است.
میزان مصرف برنج هم در ازای هر نفر از جمعیت آفریقا رو به افزایش می‌گذارد، درحالی‌که این روند مصرف به واسطه شهرنشینی و رشد اقتصادی در حال تقویت شدن است. در این وضعیت، میزان محصول برنج به دلایل مختلف به‌‌‌‌‌‌ویژه به دلیل تغییرات آب و هوایی در حال کاهش است.
