مجله آمریکایی “فارین پالیسی” مقاله ای به قلم «متیو کرونگ» و «اما اشفورد» درباره نتایج اجلاس بریکس منتشر کرد که در پایان ماه گذشته در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی برگزار شد و به بحث این گروه برای پایان دادن به سلطه دلار آمریکا در تجارت جهانی پرداخت.
اعتبار- حبیب صدرایی: متیو کرونیگ در این مقاله نوشت: به نظر می رسد بریکس در مقابل باشگاه دموکراسی ها که توسط گروه هفت کشور ( جی ۷)نمایندگی می شود، خود را به عنوان یک مرکز جدید برای اقتدارگرایان معرفی می کند.
اما گروه به گفته نویسنده دارای نقاط ضعفی است، زیرا از طرفی روسیه و چین برای عضویت ایران فشار می آورند، در حالی که هند و برزیل از طرف دیگر نگران این اقدام هستند این گروه را به یک بلوک ضد آمریکایی تبدیل کند که بر اقتصاد جهانی تسلط دارد.
کرونیگ گفت که گروه بریکس مجموعاً تنها حدود ۲۵ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارد، در حالی که این رقم برای اقتصادهای به اصطلاح آزاد بزرگ ۶۰ درصد است.
اشفورد نیز به نوبه خود معتقد است که با وجود دعوت از ۶ کشور جدید برای پیوستن به این بلوک، یعنی عربستان سعودی، امارات، مصر، ایران و آرژانتین، اهمیت گسترش آن اغراق آمیز است.
وی معتقد است که در این گروه کشورهایی با سابقه طولانی خصومت متقابل و درگیری‌های منطقه‌ای از جمله ایران و عربستان سعودی وجود دارند، بنابراین به سختی می‌توان شاهد همکاری کامل هند و چین در بسیاری از موضوعات بود.
انگیزه مقاومت مقابل غرب کافی است؟
اشفورد معتقد است که این گروه از نظر اقتصادی بسیار متنوع است، اما هیچ یک از کشورهای عضو جدید، منطق سازمانی اصلی را برای گرد هم آوردن اقتصادهای در حال توسعه با عملکرد بالا برآورده نمی کنند.
وی خاطرنشان کرد: سابقه سازمان‌هایی مانند سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) تأیید می‌کند که کشورها ممکن است در مسائل اقتصادی در حالی که درگیر خصومت‌های امنیتی می‌شوند، همکاری کنند و بسیاری از کشورهای عضو بریکس دلایل خوبی برای جستجوی راه‌هایی برای ایجاد وزنه تعادل دارند که مهم‌ترین آن قدرت اقتصادی ایالات متحده و متحدانش در اروپا و آسیا است.
اشفورد می‌گوید: بریکس از سال راه اندازی خود در سال ۲۰۰۶ علیرغم اختلافات میان اعضای خود تاکنون یک گروه کاملاً منسجم باقی مانده است و تقریباً همه کشورهای آن در مورد استفاده فزاینده از تحریم‌های ایالات متحده برای محدود کردن تجارت و سرمایه‌گذاری در جهان نگرانی مشترک دارند.
بیشتر این کشورها انگیزه‌هایی برای مقاومت در برابر محدودیت‌های گسترده اعمال‌شده توسط سازمان‌های غربی، مانند گروه هفت ، صنعت‌گران بزرگ یا اتحادیه اروپا، مانند تحریم‌های انرژی اعمال‌شده در روسیه دارند،
دلارزدایی بدون واحد پولی جدید امکان پذیر است؟
اینکه آیا گسترش اعضا به کشورهای بریکس در دراز مدت اجازه می دهد تا با یکدیگر همکاری کنند و بر تسلط دلار آمریکا فشار بیاورند، کرونیگ می گوید که هیچ توافقی در داخل این گروه در مورد هدف خلاص شدن از دلار وجود ندارد. روسیه بیشترین علاقه را به این موضوع نشان داده است، اما آفریقای جنوبی میزبان اجلاس می گوید که این موضوع حتی در دستور کار قرار نگرفته است.
اگرچه این کشورها به دلیل وابستگی به دلار در معرض خطر هستند، اما گزینه قابل اعتماد دیگری ندارند، زیرا دلار همچنان بر تجارت جهانی و ۹۰ درصد معاملات ارزی حاکم است. برای پایان دادن به این هژمونی، بسیاری از فعالان اقتصادی در سراسر جهان باید با انتقال به ارز دیگری موافقت کنند.
این کشورها تجارت زیادی با چین انجام می دهند. اما با توجه به کنترل سرمایه پکن، محدودیت‌های تبدیل ارز و سایر مشکلات اقتصادی آن، ارز چین جایگزین مناسبی نیست.
اشفورد خاطرنشان کرد که بحث در مورد غلبه بر سلطه دلار پیچیده است، زیرا شواهد واقعی کمی مبنی بر کاهش این سلطه وجود دارد و جایگزین های واقعی کمی برای ارز آمریکا وجود دارد، اما، همانطور که محققان خاطرنشان می کنند، امکان پاسخ به سیاست های تحریمی ایالات متحده با گذشت زمان و گسترش اعضای بریکس می تواند یک سیستم پرداخت جایگزین را برای بانک ها و شرکت ها جهت دور زدن سیستم سوئیفت اروپایی ایجاد کند.
اما مشکل اینجاست که اکثر کشورهای بریکس مشمول تحریم نیستند و همه آنها علاقه مند به حفظ روابط تجاری با کشورهایی هستند که در معرض تحریم هستند، بنابراین می ترسند که آمریکا در آینده آنها را هدف قرار دهد.
کرونیگ معتقد است که در پشت عدم تمایل کشورها به اتکا به دلار، یک توجیه نظری وجود دارد، اما برای دور شدن از آن، باید جایگزین مناسبی وجود داشته باشد که در حال حاضر وجود ندارد.
