سعید ساویز/ بنزین برای دولتها همانند یک معادله است؛ در واقع ارزان نگه داشتن حاملهای انرژی از جمله بنزین در عین حال که کار سادهای است، اما بسیار دشوار است. همیشه اقتصاد ما و یارانههای دولت به مردم برای ارتقای سطح رفاه و مبتنی بر انرژی بوده است. البته تاریخ نشان میدهد همیشه بنزین و گاز و سایر انرژیها، در کشور ما به دلیل منابع فراوان نفت و گاز ارزان بوده است. در حالی که بنزین برای تولید مستلزم هزینه است. هر بشکه نفت در ایران هشت دلار هزینه دارد. دولت بدون توجه به آن ارزش افزوده و تفاوت قیمت در داخل و بازار رقابتی جهانی، اقتصاد را بر حاملهای انرژی ارزان بنا گذاشتهاند.
در حال حاضر منابع و سرمایههای دولت از بابت فروش نفت کم شده است و از طرفی به دلیل بدمصرفی سوخت و بنزین کمبود به وجود آمده است که مجبور به واردات آن میشویم. این معضل سبب میشود مصرف درست به دست نیاید و هزینهای هم برای واردات صرف شود. این که دولتها خدمات ندهند و اقتصاد رانتی طراحی کنند و در عوض با دادن سهمیه حاملهای انرژی ارزان به مردم، سعی در تغییر در سطح کیفی مصرف عامه مردم کنند تا اشتباه خود را جبران کنند، نتیجهاش معضلاتی میشود که امروز شاهدش هستیم.
بنابراین دولت نمیتواند حاملهای انرژی را ارزان نگه دارد، چون روزی این منابع عظیم تمام میشود. آنوقت است که دولت با کمبود بودجه روبهرو میشود و ناچار به روی آوردن اخذ مالیات بیشتر از مردم میشود. هزینه تامین حاملهای انرژی بسیار بالا است. با توجه به این که نقدینگی و منابع نفت و گاز محدود است، باید ابزارهای قیمتی نیز داشته باشیم. بنابراین با توجه به اینها دولت ناچار است بنزین را گران کند اما لازم است خودروی ارزان، در دسترس و بهترین مدل را به مردم عرضه کند. نمیشود از طرفی انحصار در صنعت خودرو ایجاد شود و مردم هزینه بسیار بالایی بدهند اما در ادامه هزینه قیمت بالای بنزین را هم متحمل شوند. در واقع الان در کشور دولت به این جا رسیده است. از طرفی گروهی دست در عرضه خودرو در کشور بردهاند و خودروها از نظر سوخت بهینه نیست و از طرفی دولت دیگر بنزین ارزان ندارد. از این رو میتوان پیشبینی کرد دولت حتمن به سمت گرانی بنزین میرود اما باید در نظر گرفت که تبعات اجتماعی خوبی برایشان نخواهد داشت.
از طرفی دیگر متاسفانه تصمیمات در دولت سیزدهم، تصمیمات کارشناسیشدهای نیست. از آنجایی که دولت به شدت دچار بحران مالی است، این نیز دلیل دیگری است که ما گرانی بنزین را محتمل بدانیم.
مساله دیگری که در این میان پنهان است این است که در حال حاضر مشکلی با گران کردن بنزین نیست؛ اما در مثالهایی که در بالا ذکر کردم مثل صنعت خودرو، دولت باید سیاستهای خود را تغییر دهد. همین حالا مردم از دولت برای گرانی شدید خودروها طلبکارند. مردمی که ماشین چینی را ۲ میلیارد میخرد دیگر گرانی بنزین منصفانه نیست. جامعه وقتی مهیای گرانی بنزین میشود که ببیند در ازای پولی که به دولت میدهد خدماتی را نیز دریافت میکند.