اخیراً مجلس شورای اسلامی مصوبه‌ای پیرامون افزایش مناطق آزاد در مناطق شمالی کشور تصویب کرد، اقدامی که واکنش دولت را به همراه داشت چنانچه حجت الله عبدالملکی، دبیر شورای عالی مناطق آزاد، تشکیل این قبیل مناطق را یکی از پایه‌های برون‌گرایی اقتصاد ایران قلمداد کرد و با اشاره به ظرفیت مناطق آزاد هفت‌گانه گفت «۱۳۰ بسته و فرصت سرمایه گذاری در این مناطق به ارزش یک میلیارد یورو آماده ارائه به سرمایه گذاران و پذیرش حضور آنان است.»
مصوبه مجلس در راستای توسعه مناطق آزاد و ادعای معاون رئیسی پیرامون ظرفیت اقتصادی مناطق مذکور منجر به شکل‌گیری این پرسش می‌شود که در حال حاضر مناطق آزاد تا چه اندازه بر اقتصاد کشور تاثیرگذار است؟
تجربه مناطق آزاد شکست خورده است
در پاسخ به این پرسش، معین‌الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار گسترش‌نیوز پیرامون تأثیر افزایش تعداد مناطق آزاد کشور بر اقتصاد گفت: قبل از هر چیز لازم است که مقایسه تطبیقی میان مناطق آزاد در دنیا و آنچه در کشور ما اتفاق می‌افتد، صورت بگیرد. باید آسیب‌شناسی کنیم چه مشوق‌هایی در مناطق آزاد دنیا وجود دارد و ما چه بلایی سر مناطق آزاد آوردیم. در حقیقت بعد از گذشت حدود ۳۵ سال از فعالیت مناطق آزاد در کشور ما متأسفانه باید اعلام کرد که این تجربه شکست خورده‌ای بود که قسمتی از علت این شکست به نوع نگاه ما در سطح کلان به مجلس است.
او افزود: فلسفه وجودی مناطق آزاد این است که نقطه پایلوت باشد به این ترتیب که در آنجا فرآیند‌های بروکراسی جهت سرمایه‌گذاری، تشریفات گمرکی و مباحث مالیاتی تسهیل شده باشد و در نتیجه بتوانند الگو‌های توسعه را اجرایی کنند، زیرساخت‌های آن شکل بگیرد و نه تنها شاخص‌های توسعه انسانی در آنجا شکل بگیرد بلکه از نظر محرومیت‌زدایی مناطق پیرامونی خود را تحت پوشش قرار بدهد.
سنگ‌اندازی در مناطق آزاد افزایش پیدا کرده
سعیدی در ادامه تصریح کرد: با این وجود در حال حاضر پرسش اصلی این است که آیا این اتفاق در مناطق آزاد ایران صورت گرفته است؟ برای نمونه می‌توانیم به مدل چابهار اشاره کنیم. از سال ۷۲ منطقه آزاد چابهار را داریم که متأسفانه روز به روز سنگ‌اندازی‌ها برای فرآیند‌های متعدد اقتصادی در مناطق آزاد افزایش پیدا کرده و نتیجه چنین عملکردی این شده که در مجلس مالیات بر ارزش افزوده لحاظ شده، تشریفات گمرکی حتی از سرزمین اصلی بیشتر شده، از طرفی هم در حوزه‌های سرمایه‌گذاری انواع و اقسام سنگ‌اندازی‌ها اتفاق می‌افتد، لذا با این نگاهی که وجود دارد مسلماً مناطق آزاد نمی‌توانند ماموریت ذاتی خود را اجرایی کنند.
اگر مناطق آزاد نباشند، محسنات آن بیشتر است
نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اوضاع معیشتی مردم مناطق آزاد اظهار کرد: در حال حاضر بعد از گذشت ۳ دهه از عمر منطقه آزاد چابهار، بیشترین میزان حاشیه‌نشینی در کشور مربوط به این منطقه است، کمترین سرانه میزان دسترسی به آب شرب حتی در داخل شهر چابهار مربوط به این منطقه است، حتی در روستای تیس که تنها روستایی است در منطقه آزاد چابهار قرار گرفته، آبی وجود ندارد.
