به گزارش اعتبار و به نقل از فرانت لاین مجله انگلیسی چاپ هند، بریکس نام گروهی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده‌است.
نشست سال ۲۰۲۳ بریکس در میان انتظارات مبنی بر اینکه این گروه می تواند اعضای جدیدی را اضافه کند، اهمیت پیدا کرده است، زیرا چین و روسیه به دنبال افزایش نفوذ سیاسی خود با افزایش تنش با آمریکا و متحدانش هستند.
بریکس چگونه به وجود آمد؟
این گروه سال ۲۰۰۱ با نام مخفف بریک ( BRIC ) آغاز شد تا تا چهار مورد از بزرگترین و سریع ترین اقتصادهای در حال رشد را در آن زمان جمع کند. واژه بریک توسط جیم اونیل اقتصاددان بانک سرمایه گذاری آمریکایی گلدمن ساکس ابداع شد. اونیل تاکید کرد که چگونه چهار اقتصاد – برزیل، روسیه، هند و چین – می توانند در یک دهه آینده به یک نیروی اقتصادی جهانی تبدیل شوند.
رهبران بریک اولین نشست سالانه خود را در سال ۲۰۰۹ در یکاترینبورگ روسیه برگزار کردند. یک سال بعد، آنها از آفریقای جنوبی برای پیوستن به باشگاه سیاسی دعوت کردند و یک S به مخفف BRIC اضافه شد و بریکس متولد شد.
چرا بریکس مهم است؟
اعضای بریکس بیش از ۴۲ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می دهند و نزدیک به یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهانی (GDP) و ۱۸ درصد تجارت را تشکیل می دهند.
این گروه بندی توسط برخی به عنوان وزنه تعادلی در برابر مجامع و موسسات اقتصادی و سیاسی غربی مانند G7 و بانک جهانی مورد استقبال قرار می گیرد. آنها معتقدند که این بلوک می تواند از نفوذ سیاسی و نفوذ اقتصادی خود برای تحریک اصلاحات بسیار مورد نیاز در بانک جهانی و صندوق بین المللی پول برای نشان دادن واقعیت های دنیای چندقطبی تر استفاده کند.
بریکس تاکنون چه دستاوردهایی داشته است؟
بریکس تلاش کرده است تا از پتانسیل خود برای ارائه جایگزینی برای سیستم های مالی و سیاسی سنتی استفاده کند.
از جمله دستاوردهای قابل توجه آن، تأسیس بانک توسعه جدید یا بانک بریکس، یک بانک توسعه چندجانبه با ۵۰ میلیارد دلار (۴۵٫۶ میلیارد یورو) سرمایه پذیرفته شده برای تامین مالی پروژه های زیرساختی و مرتبط با آب و هوا در کشورهای در حال توسعه است.
این بانک که شامل اعضای بریکس و همچنین بنگلادش، مصر و امارات متحده عربی در میان سهامدارانش است، از زمان تاسیس خود در سال ۲۰۱۵ تاکنون بیش از ۳۰ میلیارد دلار وام تصویب کرده است. در مقایسه، بانک جهانی تنها در سال ۲۰۲۲ بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار تعهد کرده است.
بریکس همچنین یک قرارداد ذخیره اضطراری ۱۰۰ میلیارد دلاری ایجاد کرده است، یک تسهیلات نقدینگی ارز خارجی که اعضا می توانند در طول آشفتگی مالی جهانی از آن بهره ببرند.
ارز مشترک
گفته می شود این بلوک در تلاش برای به چالش کشیدن سلطه دلار برای ایجاد یک ارز مشترک فشار می آورد. انتظار نمی رود ارز بریکس به این زودی ها به نتیجه برسد. در نتیجه، این بلوک در حال حاضر بر تعمیق استفاده از ارزهای محلی در تجارت بین اعضا متمرکز است.
جیم اونیل در مقاله‌ای در سال ۲۰۲۱ در انتقاد به رویکرد بریکس اظهار داشت: فراتر از ایجاد بانک بریکس… به سختی می‌توان دید که این گروه چه کارهایی غیر از ملاقات سالانه انجام داده است.
موفقیت محدود
موفقیت محدود این گروه را می توان با منافع اغلب متفاوت و رقابتی اعضای آن، به ویژه کشورهای چین و هند توضیح داد. این دو کشور که مرزهای مورد مناقشه مشترکی دارند و در سال های اخیر شاهد روابطشان تیره شده است.
تجارت و سرمایه گذاری در میان اعضای بریکس چگونه بوده است؟
بریکس ها در طول دو دهه گذشته شاهد افزایش نفوذ اقتصادی خود بوده اند، که عمدتاً به لطف سال ها رشد سرسام آور در چین ( دومین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی) و ظهور هند به عنوان پنجمین کشور برتر اقتصادی و سریعترین رشد اقتصادی حال حاضر جهان بود.
اقتصادهای روسیه و برزیل نتوانسته اند شتاب خود را حفظ کنند و از نظر سهم خود از تولید ناخالص داخلی جهانی به همان جایی که در سال ۲۰۰۱ بودند، سقوط کرده اند. اقتصاد آفریقای جنوبی نیز از زمان پیوستن به بریکس برای تغییر چرخ دنده‌ها دچار مشکل شده است.
در حالی که بریکس اکنون یک نیروی اصلی در تجارت بین‌المللی است، تجارت بین اعضای آن در غیاب هرگونه توافق تجارت آزاد در سراسر بلوک نسبتاً پایین گزارش شده است .
در بخش سرمایه‌گذاری، این بلوک شاهد ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی سالانه (FDI) بیش از چهار برابر از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ بوده است. با این حال، سرمایه‌گذاری درون بریکس کم است و در سال ۲۰۲۰ سهمی کمتر از ۵ درصد از مجموع سهام سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داخلی آنها را نشان می‌دهد.
چرا کشورهای دیگر علاقه مند به پیوستن به بریکس هستند؟
گسترش بریکس یکی از موضوعات کلیدی اجلاس سالانه در آفریقای جنوبی است. ۲۳ کشور از جمله عربستان سعودی، ایران، امارات متحده عربی، آرژانتین، اندونزی، مصر و اتیوپی به طور رسمی برای عضویت تمام وقت بریکس درخواست داده اند.
چین به منظور افزایش نفوذ سیاسی خود در بحبوحه رقابت فزاینده با امریکا، برای گسترش اعضا فشار آورده است. برای روسیه، این امر به مثابه راهی برای یافتن متحدان جدید در زمانی است که به دلیل جنگ در اوکراین مشمول تحریم های غرب است. اما برزیل و هند مدت‌هاست که با گسترش سریع بلوک مخالفت کرده‌اند و دهلی نو از نفوذ فزاینده چین در این باشگاه نگران است.
در حالی که بریکس برای برآوردن پتانسیل اقتصادی خود تلاش می کند، خود را به عنوان یک جایگزین ژئوپلیتیکی برای نظم جهانی تحت رهبری ایالات متحده مطرح می کند و خود را به عنوان نماینده جنوب جهانی معرفی می کند. اعضای جدید مشتاق هستند تا از نفوذ بریکس و نفوذ اقتصادی سرمایه گذاری کنند.
