در شرایطی که هزینه‌های خرید و اجاره مسکن کمر مردم را خم کرده است، چند روز پیش در جلسه شورای عالی مسکن، رییس‌جمهور و وزیر اقتصاد پلتفرم‌های آنلاین را مقصر افزایش قیمت در حوزه مسکن معرفی کردند. آن هم در شرایطی که ساخت ۴ میلیون مسکن از اصلی‌ترین وعده‌های رییس جمهور در انتخابات بود، اما تا کنون که نیمی از دولت او گذشته است نه تنها هیچ اقدامی برای تحقق این وعده انجام نشده است بلکه افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها در بقیه بخش‌ها نیز فشاری مضاعف به وضعیت اقتصادی خانواده‌ها وارد کرده است.
به گزارش اعتبار و به نقل از اقتصاد آنلاین، آمار نشان می‌دهد ساخت و ساز مسکن حداقل در تهران در چهار سال گذشته به حدود نصف رسیده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران شمار پروانه‌های ساخت مسکن تهران در سال ۹۷ حدود ۱۰ هزار و ۹۵۴ پروانه بوده است این در حالی است که بر اساس نتایج طرح گردآوری اطلاعات پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری‌های کشور که مرکز آمار ایران منتشر کرده است، شمار پروانه‌های احداث ساختمان تهران در سال ۱۴۰۱ به حدود پنج هزار و ۷۱۱ پروانه رسیده است. این میزان کاهش در شرایطی رخ داده است که طبق برآوردها، سالانه بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار واحد، عقب ماندگی در ساخت و ساز کشور وجود دارد.
«وحید شقاقی‌شهری»، استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی در تشریح وضعیت کنونی بازار مسکن و نقش عوامل مختلف در نابسامانی آن می‌گوید: عوامل متعددی منجر به نابسامانی بازار مسکن در ایران شده است اما دولت با رفتار غیراصولی جلوگیری از انتشار داده و اطلاعات و فشار بر بسترهای آنلاین می‌خواهد این بازار را مهار کند.
او توضیح می‌دهد که برای نمونه یکی از سیاست‌های شکست خورده دولت در این زمینه با فشار بر بسترهای آنلاین جلوگیری از درج قیمت مسکن در آگهی‌های آنلاین یا عدم انتشار آمار بازار مسکن از ابتدای زمستان سال گذشته تاکنون هیچ تاثیری بر بازار مسکن نداشته بلکه برعکس دولت مانع از انتشار واقعیت‌هایی شده که می‌تواند بازوی کارشناسی را به تحلیل و چاره‌اندیشی برای بازار وادارد.
این اقتصاددان تاکید می‌کند که اختفای واقعیت نمی‌تواند مانع پیامدهای واقعیت شود و دولت باید بداند که عوامل اصلی بازار متشنج مسکن در ایران، اولا کمبود شدید عرضه نسبت به تقاضا است. نکته دیگر بهره‌وری پایین ساخت و ساز در کشور است و در حالی که کشوری مانند چین مجتمع‌های مسکونی بزرگ را با صنعتی‌سازی ظرف مدت کوتاه دو تا سه ماهه می‌سازد در ایران، طول مدت ساخت یک مجتمع مسکونی گاهی تا دو سال می‌رسد.
شقاقی‌شهری همچنین توضیح می‌دهد که نبود سیاست‌های متوازن رشد و توسعه پهنه سرزمینی ایران یا آمایش سرزمین سبب شده است که تمرکز جمعیت در نقاطی از کشور مانند کلانشهرها رخ دهد و تقاضای مسکن در این مناطق را به صورت بی‌رویه بالا ببرد. تقاضایی که گاهی خارج از ظرفیت‌های زیستی و زیرساخت‌های شهری آن مناطق است و موجب جهش قیمت در آن نقاط می‌شود.
استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی ادامه می‌دهد که آلمان کشوری با وسعت معادل خراسان ایران و جمعیتی مشابه کشور ماست اما با توزیع متوازن جمعیت و سیاست‌های درست شهرسازی توانسته بازار مسکن خود را متعادل نگه دارد اما در ایران با وجود پهنه سرزمینی گسترده، سیاست‌های ناکارآمد در سایر بخش‌های اقتصادی و زیرساختی سبب شده که بازار مسکن به هم بریزد؛ به عنوان مثال بحران آب در شهرهای کشور و فرونشست عمیق موجب مهاجرت‌های گسترده شده است و بازار مسکن ایران حتی در حال از دست دادن ظرفیت‌های فعلی موجود است و بسیاری از واحدهای مسکونی با این رویدادها متروکه و خالی از سکنه می‌شوند که این مساله سبب تشدید تقاضا در بازار مسکن و عمیق‌تر شدن بحران می‌شود.
خروج گسترده سرمایه از کشور و بازار مسکن نکته دیگری است که شقاقی‌شهری به آن اشاره کرده و معتقد است: این مساله منجر به کاهش مضاعف تولید و عرضه مسکن می‌شود ضمن اینکه تورم دو رقمی و ریزش مداوم ارزش ریال تولید نگرانی کرده و عده زیادی برای حفظ ارزش دارایی خود به سرمایه‌گذاری در بازارهای مسکن، طلا، ارز و … روی می‌آورند و به عبارتی تقاضای سرمایه‌ای در بازار موجب تشدید مشکل در بازار مسکن شده است.
